Hukukumuzda kural olarak ortak velayet gibi bir durum söz konusu değildir.
Sayfa İçeriği
Boşanmada Ortak Velayet Kararı Verilebilir Mi?
Eşler arasında en merak edilen husus: Boşanmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir? sorusudur. Türk Medeni Kanunu uyarınca velayet ya anneye ya baba verilmektedir. Ölüm halinde sağ kalan eşe, boşanma halinde hakim kararı ile tercih edilen eşe verilmektedir. Fakat gelişen Yargıtay kararlarınca boşanma davasında ortak velayet kararı verilebilmesi mümkün olmaktadır. Ortak velayet Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 5 numaralı protokolünün 7. ekinde yer almaktadır. İlgili bildirgeye göre evrensel olarak eşler müşterek çocuk üzerinde gerek evliyken, gerek boşandığında eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir.
Ortak velayet; Bir boşanma davası neticesinde velayet yetkisinin örneğin hukuki işlemlerde imza yetkisinin hem anneye hem babaya verilmesine denmektedir. Ortak velayet ile artık anne yada baba tek başına müşterek çocuk adına hukuki işlem yapamaz hale gelmektedir. Son zamanlarda ortak velayet medya da da bir çok kez gündeme gelse de aslında kanunu dolanmak olduğunu, ortak velayeti kullanan anne ve babaların ortak velayet durumundan pek memnun kalmadığını belirtmek isteriz.
Ortak Velayet Nedir?
Ortak velayet: Müşterek çocuğun hukuki işlemlerinde, yetki, hak ve yükümlülüklerinde ortak karar alması ve işlemleri beraber yürütmesi anlamına gelmektedir. Örneğin normal velayette velayeti kendisinde olan anne, babadan izin almadan müşterek çocuğu yurt dışına götürebilir, okul kaydı yaptırabilir. Ortak velayette ise müşterek çocuk fiilen yanında bulunsa da tek başına çocuğu yurt dışına götüremez, diğer eş olmadan okul kaydı yaptıramamaktadır.
Boşanmada Ortak Velayet Hangi Durumlarda Verilir?
Türk Medeni Kanunu 335. madde uyarınca; “Yetişkin olmayan çocuk, anne ve babasının velayeti altındadır.” Bu medeni hak uyarınca müşterek çocuk 18 yaşını geçene kadar yani ergin olana kadar çocuk adına karar alabilmektedir. Boşanmada ortak velayet ancak ve ancak mahkeme kararı ile ve çocuğun üstün yararına bir aykırılık teşkil etmemesi durumunda verilebilmektedir. Ortak velayet kararı verilirken, çocuğun yaşadığı yer, gittiği okul, sağlık durumu, yaşı, kardeşleri, anne ve babasının mesleği, ekonomik durumu vb. bir çok etmen göz önünde bulundurulmaktadır.
Boşanmada Ortak Velayet Nafaka Verilir Mi?
Boşanmada ortak velayet kararı verilmesi nafaka yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır. Boşanma davasında ortak velayet kararı verilse de taraflardan birinin çocuk için yada eş için nafaka ödemesine karar verilebilmektedir.
Boşanmada Ortak Velayetin Avantajları
Ortak velayetin avantajları şu şekilde sıralanabilir; Ortak velayet ile birlikte çocuk üzerinde olan boşanma davasının yıkıcı etkisi azalır, anne ve baba ile kişisel ilişki tesisi rahatlar. Taraflar arasında iletişimi zorunlu kılar. Müşterek çocuğun Anne ve babanın ortak kontrolünde olması sebebiyle anne babanın iş yükü ve sorumlulukları hafifler. Taraflar arasında uzlaşı sağlanır. Ortak karar verildiği ve iki kişinin de fikri alındığı için daha mantıklı ve akla uygun kararlar verilir. Tek kişinin vereceği yanlış kararlar önlenir.
Boşanmada Ortak Velayetin Dezavantajları
Ortak velayetin dezavantajları şu şekilde sıralanabilir; Ortak velayet ile birlikte hızlı bir şekilde karar verilmesi zorlaşır. Hızlı ve pratik bir şekilde hukuki işlem yapmak zorlaşır. Ortak velayet ile birlikte kişisel ilişki tesisinin belirlenen saatlerine uyum azalır. Taraflar boşanmış olmasına rağmen daha fazla bir araya gelmek zorunda kalır. Taraflar arasında bir çekişme varsa bu artar. Tek başına karar verememenin zorluğu tarafları zorlar. Boşanmanın gerektirdiği fiili ayrılık tam anlamıyla yaşanamadığından çocukta boşanmanın sonuçları ve bilinci oturmaz.
Boşanmada Ortak Velayet Değiştirilebilir Mi?
Ortak velayet kararının verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi durumunda ortak velayet kararının değiştirilebilmesi için tekrardan velayet davası dava dilekçesi örneği ile dava açmak gerekmektedir. Bu durum ekstra masraf yapmanızı ve yeni bir dava sürecine girmenize sebep olacaktır.
Boşanmada Ortak Velayetin Şartları
Ortak velayetin şartları hususunda bir kanun hükmü bulunmamakta olup tamamen Yargıtay kararları ve uygulamalar çerçevesinde ortak velayetin şartları belirlenmiştir. İlgili Yargıtay kararları ışığında ortak velayet verilebilmesi için çocuğun üstün yararının ortak velayet olması, anne ve babanın ortak velayet talep etmesi, çocuk yetişkin ise ortak velayeti kabul görmesi yada istemesi, hakimin ortak velayetin faydalı olacağı hususunda kanaati olması gösterilebilmektedir. Uygulamada tüm bu hususlar boşanma davası içerisinde atanan Sosyal Pedagogun hazırladığı Sosyal İnceleme Raporu ile tespit edilmektedir.
Boşanmada Ortak Velayette Kişisel İlişkin Tesis Edilir Mi?
Kişisel ilişkin kural olarak velayeti kendisinde bulunmayan tarafın hakimin belirleyeceği gün ve saatlerde müşterek çocuğu görmesine, kişisel ilişki kurmasına yarayan bir durumdur. Kişisel ilişki gerek çocuk ile ebeveyni arasında ilişki gerekse çocuğun gelişimi açısından çok önemlidir. Ayrıca kişisel ilişki tesisi hususunda çocuğun üstün yararı gözetilir ve kamu düzenine ilişkindir. Kamu düzenine ilişkin oluşu hakimin resen karar almasını sağlamaktadır. Bu sebeple kişisel ilişki saatleri hakim tarafından anlaşmalı boşanma davasında bile olunsa belirlenmektedir. Anlaşmalı boşanmada ortak velayete karar verilip taraflar arasında kişisel ilişki belirlense de, yada örneğin çocuğun her zaman annesini görebileceği yazılsa da, hakim kamu düzenine ilişkin olduğundan belirli günler tesis etmek zorundadır.
Anlaşmalı Boşanmada Ortak Velayet Olur Mu?
Anlaşmalı boşanma davasında ortak velayet kararı verilebilmesi mümkündür. Taraflar anlaşama protokolünde bu hususu madde de belirtmelidir. Normal velayete ilişkin anlaşmalı boşanmalardan ayrı olarak ortak velayet içeren anlaşmalı boşanmalarda hakim dosyaya Sosyal Pedagog atar ve ortak velayet için Sosyal İnceleme Raporu alır. Bu noktada normal anlaşmalı boşanmaya göre ortak velayet içeren anlaşmalı boşanma daha masraflı olduğunu söylemek isteriz.