Çek İptali Davası Nedir?

 Özellikle ticari hayatta çeklerin kaybolması tarafları oldukça zor durumda bırakmaktadır. Bu gibi durumlarda çeke hak kazananlar için iki temel seçenek bulunmaktadır. Bunlar öncelikle lehtar ve bazı durumlarda ihraççı ve muhatap banka tarafından uygulanabilen cayma hakkı ve sadece muhatabın başvurabileceği çekin iptal davası ve cayma hakkıdır. 

 Çeklere hakim olan temel ilkelerden biri hak ile senet arasındaki sıkı bağlılıktır. Bu ilkenin bir sonucu olarak Türk Ticaret Kanunu'nun 646. maddesinde çek borçlusunun ancak senet teslimi karşılığında ödeme yapmak zorunda olduğu belirtilmiştir. Ancak çek sahibinin elinden çıkması veya eskime ve yıpranma gibi çeşitli nedenlerle kullanılamaz hale gelmesi söz konusu olabilir. Bu durumda çekten doğan hakkın kaybedilmesi, hamilin mağduriyetine ve borçlunun sebepsiz zenginleşmesine neden olacaktır. 

 Çekin yukarıda sayılan nedenlerle kaybolması, adi senetlerin kaybolmasına kıyasla bazı özel düzenlemelerin varlığını zorunlu kılmıştır. Bu anlamda Türk Borçlar Kanununun 105. maddesinde birinci fıkrada adi senetlerin kaybolması halinde yapılması gerekenlere işaret edildikten sonra ikinci fıkrada çekin iptaline ilişkin hükümlerin saklı tutulduğu belirtilmiştir. 

 Çekin kaybedilmesinden sonra çekin iptal davası açılabilmesi için davacının, senet kaybedildiğinde veya bu durum öğrenildiğinde çek üzerinde hak sahibi olan alacaklı sıfatını taşıması gerekir. Uygulamada bu durum genellikle lehtar için başvuru yolu olarak görünse de bazı istisnai durumlarda ihraççı veya muhatap banka da çek iptal davası açabilmektedir. 

 Dava açılmasına karar verilirse, bu davanın çekin vadesinden önce açılması gerekir. Vadesini geçen bir çek için iptal davası açıldığında, ödeme yasağına ilişkin tedbir alınması mümkün olmayacak ve dava sonuçlanıp çek iptal edilinceye kadar risk devam edecektir. Uygulamada çek iptal davası maliyetli bir yol gibi görünse de hak sahibine tam koruma sağladığı için çok daha fazla tercih edilmektedir. Çek iptali davası hakkında daha detaylı bilgi almak için mersin ticaret hukuk avukatı olarak büro personelimizden hukuki destek alabilirsiniz.