Kelime anlamı itibari ile geçinmek için gerekli olan olarak nitelendirebileceğimiz Nafaka kalıbı Türk Hukukumuzda ve Aile hayatımızda önemli bir yer kaplamaktadır. Türk hukukunda nafaka, bir kişinin, yasal bir yükümlülük veya hukuki bir ilişki kapsamında, diğer bir kişiye belirli bir süre boyunca veya sürekli olarak maddi destek sağlaması anlamına gelir.
Sayfa İçeriği
Nafaka Nedir? Nafaka Türleri Nelerdir?
Nafaka, genellikle boşanma davalarında veya ayrılık sürecinde devreye girer. Boşanma sonrasında, çocukların bakımı ve geçimleri, eşlerin yaşam standartlarının sürdürülmesi, engelli veya yaşlı akrabaların bakımı gibi durumlarda, nafaka ödenmesi gerekebilir.
Nafaka miktarı, ödeme süresi ve şartları, mahkeme kararı veya taraflar arasında yapılan anlaşmaya göre belirlenir. Nafaka ödeme yükümlülüğü genellikle daha güçlü olan tarafın üstlenmesi beklenir. Örneğin, boşanma sonrası çocukların bakımı ve geçimleri için ödenecek nafaka genellikle babaya verilir.
Nafaka, bir kişinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli olan maddi desteği sağlar ve bu nedenle hayatî öneme sahiptir. Nafaka alacaklıları, alacaklarının ödenmemesi durumunda yasal yollara başvurabilirler. Bu nedenle, nafaka ödemeleri yükümlüleri için ciddi bir yükümlülük olabilir. Peki nafaka türleri nelerdir?
Nafaka Türleri nelerdir?
Kanunumuzda 4 çeşit nafaka türü düzenlenmiştir:
- Tedbir Nafakası: Boşanma davası açılmadan önce veya açıldıktan sonra eşlerden birinin veya ergin olmayan çocuğun geçinmesini sağlamak üzere mahkeme tarafından hükmedilen nafaka türüdür.
- İştirak Nafakası: Boşanma davası sonuçlandıktan sonra çocuğun velayetine sahip olmayan eş hakkında çocuğun giderlerine katılması amacıyla mahkeme tarafından hükmedilen nafaka türüdür.
- Yoksulluk Nafakası: Evlilik birliğinin boşanma kararı ile sona ermesi ile birlikte yoksulluğa düşecek eş lehine mahkeme tarafından hükmedilen nafaka türüdür.
- Yardım Nafakası: Yardım nafakası yukarıda izah edilen nafaka türlerinden farklıdır. Yardım nafakası eşler arasında söz konusu olmaz. Kişinin yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy, üstsoy veyahut kardeşine ödeyeceği nafaka türüdür.
Nafaka davalarına hangi mahkemeler bakmakla görevlidir ?
Makalemizin konusunu Tedbir Nafakası, İştirak Nafakası ve Yoksulluk Nafakası oluşturmaktadır. Bu nafaka türlerine bakmakla görevli mahkemeler ise Aile Mahkemeleridir.
Nafaka hangi şartlarda talep edilebilir ?
Medeni Kanunumuzun 175. Maddesi uyarınca ‘Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir.’ Denilmektedir. Yani nafaka sadece kadınlara değil, ekonomik gücü daha düşük olan erkeğe de bağlanabilir. Nafakalar aslında süresiz değildir. Nafaka bağlanmış olan tarafın iş bulması veya yoksulluk durumunun ortadan kalkması, yeniden evlenmesi veyahut ölmesi durumunda nafaka kaldırılır. Tarafların maddi durumunun değişmesi gibi etkenler dahilinde de nafaka miktarının azaltılması veya arttırılmasına karar verilebilir. Nafaka miktarının arttırılması nafaka artırımı dava dilekçesi örneği ile yapılmaktadır.
Nafaka talebinin kabul edilmesi için belirli şartlar vardır. Türk Medeni Kanunu’na göre, nafaka talep edebilmek için şu şartlar aranmaktadır:
Boşanma veya ayrılık davası: Nafaka talebi, boşanma veya ayrılık davası açılmışsa veya açılacaksa yapılabilir. Bu dava sonuçlanmadan önce de geçici nafaka talebinde bulunulabilir. Geçim sıkıntısı: Nafaka talebinde bulunacak kişinin geçim sıkıntısı çekmesi gerekmektedir. Bu durumun belirlenmesi için kişinin gelir durumu, yaşam standardı, sağlık durumu, çalışma kapasitesi, eğitim seviyesi gibi faktörler dikkate alınır.
Karşı tarafın maddi durumu: Nafaka talep edecek kişinin geçim sıkıntısı çekmesinin yanı sıra, nafaka borçlusunun maddi durumunun da yeterli olmadığı durumlarda nafaka talebi kabul edilebilir. Nafaka borçlusunun gelir durumu, mal varlığı, borçları, yaşam standardı gibi faktörler dikkate alınır.
Haklı sebep: Nafaka talebinin kabul edilmesi için haklı bir sebebinin olması gerekmektedir. Örneğin, boşanmanın nedeni olarak gösterilen tarafın kusuru, ayrılık nedeniyle oluşan haksızlık veya ayrılığın nedeniyle ortaya çıkan geçim sıkıntısı haklı sebepler arasında sayılabilir.
Bu şartlar doğrultusunda nafaka talebi yapılabilir ve talep edilen nafakanın belirlenmesi de yine bu şartlar ve tarafların durumlarına göre yapılmaktadır.
Nafaka talep etmek için boşanma davası açmış olmak şart mıdır ?
Hayır değildir. Nafaka talebi boşanma davasından ayrı olarak, evlilik birliği içerisinde de aile mahkemesinden talep edilebilir. Türk hukukunda nafaka, boşanma dışındaki birçok durumda da talep edilebilir. Örneğin, eşlerin ayrılması veya ayrılma aşamasında, eşlerden birinin diğerine maddi destek sağlamak üzere nafaka talebinde bulunabileceği gibi, çocukların bakımı ve geçimleri için de nafaka talep edilebilir. Ayrıca, yaşlı veya engelli akrabaların bakımı için de nafaka talep edilebilir.
Nafaka talebi, ilgili kişinin durumuna ve ihtiyacına göre belirlenir. Mahkeme, nafaka taleplerini değerlendirir ve nafakanın ne kadar süreyle ve hangi şartlar altında ödeneceğine karar verir. Taraflar arasında yapılan anlaşma da nafaka taleplerini belirleyebilir.
Eşim nafaka ödemez ise ne olur ?
Nafaka ödenmesine karar verilen eş nafaka borcunu yerine getirmezse nafaka ödememe suçu olarak 3 ay tazyik hapsi ile zorlanır. Eşinizin mahkeme kararı veya anlaşma gereği ödemesi gereken nafakayı ödememesi durumunda, nafaka alacaklısı tarafından icra yoluyla takip edilebilir.
İlk olarak, nafaka alacaklısı, nafaka borçlusuna ödeme ihtarı gönderir. Eğer nafaka borçlusu bu ihtarı dikkate almaz veya ödeme yapmazsa, nafaka alacaklısı icra takibi başlatabilir. İcra takibi kapsamında nafaka borçlusunun maaşı veya mal varlığı haczedilebilir ve nafaka borcunun ödenmesi sağlanabilir.
Ayrıca, nafaka borçlusunun ödeme yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda, hukuki yaptırımlar da uygulanabilir. Nafaka alacaklısı, nafaka borçlusuna karşı icra takibi başlatabileceği gibi nafakanın ödenmemesi şikayet dilekçesi hazırlanarak hukuki yollarla da haklarını arayabilir. Örneğin, nafaka borçlusuna karşı hukuki yaptırımlar uygulanarak, borcun ödenmesi sağlanabilir veya nafaka ödeme yükümlülüğü ihlal edildiği için nafaka borçlusuna para cezası verilebilir.
Boşanma davasında nafaka talep etmedim, şuan talep edebilir miyim ?
Hayır edemezsiniz. Nafaka talebi her eş için tek kullanımlık bir hak olup, kullanılmadığı taktirde tekrar istenemez.
Nafaka miktarı neye göre belirlenir ?
Nafaka miktarı nafakayı ödeyecek ve alacak olan eşin mali durumu , sosyal kültürel durumu gibi etkenler göz önünde bulundurularak hakim tarafından takdir edilir. Nafaka miktarı, nafaka talebinde bulunan kişinin ihtiyaçlarına, nafaka borçlusunun gelir durumuna, nafakanın ödeneceği süreye ve diğer faktörlere bağlı olarak belirlenir.
Nafakanın belirlenmesinde dikkate alınan bazı faktörler şunlardır:
Nafaka talebinde bulunan kişinin ihtiyaçları: Nafaka talebinde bulunan kişinin yaşam standardı, sağlık durumu, eğitim durumu, geliri gibi faktörler, nafaka miktarının belirlenmesinde dikkate alınır.
Nafaka borçlusunun gelir durumu: Nafaka borçlusunun gelir durumu, nafaka miktarının belirlenmesinde önemli bir faktördür. Nafaka borçlusunun gelirinin ne kadarı nafaka ödemesi için kullanılabilir, belirlenir.
Nafakanın ödeneceği süre: Nafakanın ödeneceği süre, nafaka miktarının belirlenmesinde etkilidir. Örneğin, geçici bir süre için nafaka talebinde bulunulması durumunda, nafaka miktarı daha düşük olabilir.
Taraflar arasındaki ekonomik ve sosyal durum: Tarafların ekonomik ve sosyal durumları, nafaka miktarının belirlenmesinde etkilidir. Örneğin, eşlerden birinin diğerine göre daha düşük geliri varsa, nafaka miktarı buna göre belirlenebilir.
Nafaka miktarı, nafaka talebinde bulunan tarafın durumu ve ihtiyaçlarına göre belirlendiğinden, her nafaka davası için farklı olabilir. Örneğin asgari ücretli ne kadar nafaka öder dediğimizde her asgari ücretlinin aynı nafaka miktarını ödemesi söz konusu olmamaktadır.