Maddi ve Manevi Tazminat Davası Nasıl Açılır?
Hukukumuzda kişilerin haksız veya hukuka aykırı bir fiil nedeniyle uğradıkları maddi veya manevi zararların tazmini için öngörülen yollardan biri de maddi ve manevi tazminat davalarıdır.
kişilerin haksız fiil veya hukuka aykırı işlemler nedeniyle malvarlığında meydana gelen azalmanın tazmin edilmesi talep edilir. Manevi tazminat davasında ise kişinin haksız fiil ve hukuka aykırı işlemler nedeniyle yaşadığı üzüntü, acı ve yorgunluğun yol açtığı manevi zararların tazmin edilmesi talep edilmektedir. Kişinin bir eylem veya işlem nedeniyle uğradığı ekonomik kaybın (kazanç kaybı, çalışma gücü kaybı, tedavi giderleri vb.) maddi tazminat olarak tazmini talep edilir.
Ölen kişinin yakınları maddi tazminat davası açacaklarsa cenaze masrafları, ölümden önce belli bir süre hastanede kalmışlarsa tedavi masrafları için tazminat talep edebilirler. Manevi tazminatta; kişilik hakkının ihlali nedeniyle meydana gelen ruhsal yıkımın neden olduğu manevi zarara karşılık hakkaniyete uygun bir tazminata hükmedilir. Aynı olaydan doğan maddi ve manevi zararların tazmini için maddi ve manevi tazminat bir arada veya ayrı ayrı getirilebilir.
Kural olarak, hukuka aykırı fiili veya hukuka aykırı fiili işleyen, yani zarara neden olan kişi aleyhine maddi ve manevi tazminat davası açılır ve kendisinden zarar talep edilir. Ancak TBK ve KTK’da, onların gözetimi ve denetimi altındaki bazı kişilerin eylemlerinden tamamen sorumlu olan kişiler de vardır. Örneğin; İşçinin üçüncü kişilere verdiği zararlardan işçiyi çalıştıran kişinin sorumluluğu (TBK md. 66), trafik kazasında araç sahibinin sürücüsü ile birlikte sorumluluğu (KTK md. 85) bu kapsamda sayılabilir.
Kural olarak, bu davalar birinci derece hukuk mahkemesinde açılır. Dava konusu ticari nitelikte ise, yetkili mahkeme asliye ticaret mahkemesidir. İdarenin haksız fiilleri ve hukuka aykırı fiilleri nedeniyle uğranılan zararlar tam yargı davasına konu olur ve idari yargının konusuna girer, bu tür davalara bakan mahkeme idare mahkemeleridir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu 6. maddeye göre, davalının tüm davalara bakıldığı genel yetkili mahkeme olan davalının ikametgâhındaki asliye mahkemesi ile davalının merkezinin bulunduğu yerdeki asliye mahkemesinde maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. Davaya konu olay haksız fiil teşkil ediyorsa, haksız fiilin işlendiği yer; Sözleşmeye aykırılık halinde, sözleşmenin ifa edildiği yerdeki asliye hukuk mahkemesi de davaya bakmaya yetkilidir.