Şikayet Hakkı ve Şikayetten Vazgeçme

Şikayet hakkı bir anayasal hak olup Anayasamızın 36. maddesi ile güvence altına alınmıştır.

Şikayet Hakkı ve Şikayetten Vazgeçme

Şikayet hakkı bir kişinin bir suçtan zarar görmesi yada zarar gördüğünü düşünmesi durumunda, suç fiilini gerçekleştireni yetkili makamlara bildirme eylemidir. Şikayet yazılı olabileceği gibi sözlüde yapılabilmektedir. Şikayet cumhuriyet başsavcılıklarına veya polis merkezlerine yapılabilmektedir. Şikayet hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olup muhakkak ilgilisi tarafından bizzat yapılmalıdır. Şikayet bir tüzel kişilik tarafından yapılacaksa tüzel kişiliğin yetkilisi şikayet hakkını tüzel kişi adına kullanabilecektir.

Şikayet Nasıl ve Nereye Yapılır?

Şikayet yazılı bir dilekçe ile yada sözlü anlatımın yetkili tarafından yazıya dökülmesi suretiyle cumhuriyet başsavcılıklarına doğrudan, yada karakollara yapılabilmektedir. Ayrıca savcılığa iletilmek üzere valilik, kaymakamlık ve konsolosluğa da yapılabilmektedir. Şikayet hazırlanırken en üst kısma verilecek makamın ismi yazılmalıdır. Şikayet edenin kimlik bilgileri ile şikayet edilenin kimlik bilgileri açık bir şekilde yazılmalıdır. Adres ve iletişim numaraları muhakkak şikayette yer almalıdır. Daha sonra olayın özeti açık ve anlaşılır biçimde açıklanmalıdır. Şikayetin en sonuna muhakkak ilgilisi tarafından imza atılmalıdır.

Şikayet Süresi Ne Kadardır?

Şikayet süreleri farklı kanunlarda farklı sürelere tabiidir. Şikayette bulunmaya süre getirmek kamu düzenine ilişkindir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanuna göre şikayet hakkı 6 aydır. Bu 6 aylık süre fiilin öğrenildiği tarihten itibaren başlamaktadır. Uygulamada sık sık işlenme tarihinde mi zamanaşımının başlayacağı, yoksa fiilin mağdur tarafından öğrenilme tarihinden mi başlanacağı karıştırılmaktadır. Fakat kanun çok açık olup 6 aylık süre fiilin mağdur tarafından öğrenildiği tarihtir. Şikayet süresinin geçirilmesi halinde hak düşürücü süre işlemeye başlayıp hak düşürücü sürelere yönelik sonuçlar ortaya çıkacaktır. Bu sebeple bir şikayetin süresinde yapılması, suçun gerekli cezayı alması için çok gerekli bir husustur.

Hangi Suçlar Şikayete Tabidir?

Suçlar şikayet bakımından 2’ye ayrılmıştır. Kovuşturulması şikayete tabi suçlar ve kovuşturulması şikayete tabi olmayan suçlardır. Şikayete tabi suçlar şikayetçinin şikayetini çekmesi ile birlikte kovuşturması durmaktadır. Şikayete tabi olmayan suçlar ise kamu düzenine ilişkin olduğundan şikayetin geri çekilmesi durumunda bile kovuşturma devam etmektedir. Şikayete tabi suçlar Türk Ceza Kanununda özel olarak tek tek belirtilmiştir. Belirtme yapılmayan suçlar şikayete tabi olmadığı şeklinde yorumlanmaktadır. Bir suçun şikayete tabi olması durumunda kanun metninde “Mağdurun şikayeti üzerine…” “Kovuşturulması şikayete bağlıdır.” şeklinde belirtilmektedir. Takibi şikayete bağlı suçlardan bazıları:

• Cinsel taciz suçu
• Reşit olmayanla cinsel ilişki suçu
• Taksirle insan yaralama
• Kasten insan yaralama suçu en basit hali
• Konut dokunulmazlığı ihlal suçu
• Cinsel saldırı suçu
• Israrlı takip suçu
• Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu
• Hakaret suçu
• Özel hayatın gizliliği ihlal suçu
• Mala zarar verme suçu
• Güveni kötüye kullanma suçu
• Çocuk kaçırma suçu gösterilebilmektedir.

Şikayetten Vazgeçme

Şikayet hakkı anayasal bir hak olduğu gibi aynı şekilde şikayetten vazgeçme hakkı da anayasal bir haktır. Şikayetten vazgeçme daha önce şikayet edilen makama verilecek yazılı bir dilekçe ile yapılmaktadır. Şikayetten vazgeçmeden vazgeçme mümkün değildir. Şikayetten vazgeçme tek bir hak olup kullanılması durumunda geri alınması mümkün değildir. Türk Ceza Kanunu 73. madde 4. fıkrada yer almaktadır. Kişi kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olup ilgilisi tarafından bizzat yada vekili tarafından kullanılmalıdır. Yargılamanın her aşamasında yani soruşturmada da kovuşturmada da şikayetten vazgeçmek mümkündür.

Şikayetten vazgeçme ancak kovuşturulması ve soruşturulması şikayete tabi suçlar açısından mümkündür. Kamu davasına dönmüş suçlar açısından şikayetten vazgeçme yapabilmek mümkün değildir. Fakat sanık açısından cezanın hafifletilmesi amacıyla uygulamada şikayete tabi bir suç olmasa da, müştekinin şikayetten vazgeçme dilekçesi verdiği görülmektedir.

Şikayetten Vazgeçme Nasıl Yapılır?

Şikayetten vazgeçme yargılamayı yapan makama verilecek yazılı bir dilekçe ile yapılmaktadır. Örneğin savcılık aşamasında bir dosya ise şikayetten vazgeçme cumhuriyet savcılığına, mahkeme aşamasında bir dosya ise şikayetten vazgeçme yargılamayı yapan mahkemeye yapılmalıdır. Şikayetten vazgeçme yapılırken şikayetten vazgeçenin ve sanığın kimlik bilgileri ile iletişim numaraları, vazgeçme beyanını açık bir şekilde yazılması gerekmektedir. Sanıkların birden çok olması durumunda her sanık için vazgeçildiğinin ayrı ayrı belirtilmesi gerekmektedir. Şikayetten vazgeçme yapılırken neden vazgeçildiğinin önemi yoktur. Vazgeçilmenin sebebinin yazılmaması gerekmektedir.

Şikayetten Vazgeçme Halinde Ne Olur?

Şikayetten vazgeçme halinde ne olur? Yani şikayetten vazgeçmenin sonuçlarını kovuşturma aşaması ve soruşturma aşamasında ki sonuçları olarak ve şikayete tabi bir suç olup olmadığına yönelik kategorilere ayırarak 4 olasılık altında inceleyebiliriz.

-Şikayetten vazgeçme soruşturma aşamasında, şikayete tabi bir suça yönelik yapıldıysa savcılık tarafından takipsizlik kararı verilmektedir.

-Şikayetten vazgeçme kovuşturma aşamasında, şikayete tabi bir suça yönelik yapıldıysa mahkeme tarafından düşme kararı verilmektedir.

-Şikayetten vazgeçme soruşturma aşamasında, şikayete tabi olmayan bir suça yönelik yapıldıysa savcılık tarafından dosyanın soruşturulmasına devam edilecektir. Deliller toplanacak ve iddianame yazılacaktır.

-Şikayetten vazgeçme kovuşturma aşamasında, şikayete tabi olmayan bir suça yönelik yapıldıysa mahkeme tarafından dosyanın yargılanması devam edecek ve sanığın ceza alması gerekiyorsa sanık cezalandırılacaktır.

Uygulamada en çok karşımıza şikayete tabi bir suç olmasa da şikayetten vazgeçme dilekçesi verilmesi karşımıza çıkmaktadır. Bu tür durumda yukarıda bahsedildiği üzere kovuşturma devam edecektir fakat hakimin vereceği ceza da kanaat kullanmasına, biraz daha indirim almasına olanak sağlayacaktır. Bu sebeple şikayete tabi olmayan suçlarda da şikayetçi olunmadığına ilişkin dilekçe vermek sanık lehine olacaktır.

Şikayetten Vazgeçme Hangi Suçlar İçin?

Şikayetten vazgeçme;

• Basit kasten insan yaralama
• Taksirle yaralama
• Hileli iflas,
• Kişilerin huzur ve sükununu bozma,
• Güveni kötüye kullanma,
• Konut dokunulmazlığının ihlali,
• Hakaret,
• Tehdit,
• Cinsel Taciz,
• Cinsel saldırı suçları ve diğer kanunlarda kovuşturulması şikayete tabi suçlarda yapılmaktadır.

Şikayetten Vazgeçmeden Vazgeçme Mümkün Mü?

Şikayetten vazgeçmeden, vazgeçme mümkün değildir. Savcılığa verilen dilekçe ile şikayetten vazgeçildiği taktirde vazgeçme hüküm doğurur. Tekrardan şikayetçi olmak mümkün değildir. Fakat aynı suçtan dolayı yeni zararların doğması durumunda yada suçun devam eder nitelikte olması durumunda tekrardan şikayetçi olmak mümkündür.