Mala Zarar Verme Suçu, Cezası ve Unsurları TCK 151-152

Mülkiyet haklarını temel alan hukuk sistemimizde, malın dokunulmazlığını ihlal eden eylemler ciddi yaptırımlarla karşılık bulmakta ve mala zarar verme suçu da bu bağlamda önemli bir yer tutmaktadır. Türk Ceza Kanunu’nun 151 ve 152. maddeleri kapsamında ele alınan bu suç türü, kişi veya kurumların mallarına kasıtlı olarak verilen zararları kapsayarak, failin karşılaşabileceği cezai sonuçları düzenler. Bilinçli toplum yapısının korunması için, mala zarar verme suçunun tanımından cezasına, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasından etkin pişmanlığa kadar birçok farklı yönünü derinlemesine incelemek gerekmektedir.

Okurlarımıza bu konudaki ayrıntılı bilgileri aktarırken, karşılaşabilecekleri hukuki prosedürler ve olası sonuçlar hakkında da değerli bilgiler sunmayı hedefliyoruz.

Mala Zarar Verme Suçu Nedir?

Mala zarar verme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 151 ve 152’nci maddelerinde düzenlenmiştir. Bu suç, bir kişinin başkasına ait olan bir malı tahrip etmesi, bozması, işlevini yitirmesine sebep olması ya da mal üzerinde herhangi bir zararlı değişiklik yapması durumunda işlenmiş olur. Mala zarar verme fiili genel kast ile gerçekleştirilmesi gereken bir harekettir. Yani failin özel bir kast ile hareket etmemesi, suçun meydana gelmesinde herhangi etkiye sahip değildir. 

Mala zarar verme suçu, temelde şu unsurlardan oluşur:

• Fiilin, bir mal üzerinde gerçekleşmesi gerekmektedir.
• Failin, genel kast ile hareket etmesi gerekmektedir. 
• Zarar verilen malın başkasına ait olması gerekmektedir. 

Bu suç tipinde, zararın boyutu ve niteliği cezanın belirlenmesinde önemli rol oynar. Örneğin, suçun kamu malına karşı işlenmesi gibi durumlar, ceza miktarının artırılmasına sebebiyet verebilmektedir. Mala zarar verme suçu nedeniyle soruşturma ve kovuşturma süreçleri başlatılabilir, bu da failin hukuki sorumluluğunu gündeme getirir. Zararın miktarı, faaliyetin gerçekleşme şekli ve mağdurun durumu gibi faktörler mahkeme tarafından titizlikle değerlendirilir ve ilgili kişinin cezası bu unsurlara göre şekillendirilir.

Mala Zarar Verme Suçunun Kanun Metni

Mala zarar verme suçu TCK’nın 151. Ve 152. Maddelerinde düzenlenmiştir. 

TCK’nın 151. Maddesi suçun basit halini düzenlemekte iken; TCK’nın 152. Maddesi suçun nitelikli hallerini düzenlemektedir. 

TCK’nın 151. Maddesi;

(1) Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine, dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

(2) Haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren veya değerinin azalmasına neden olan kişi hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır. 

TCK’nın 152. Maddesi;

(1) Mala zarar suçunun;

a) Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya hakkında,

b) Yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis hakkında,

c) Devlet ormanı statüsündeki yerler hariç, nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu hakkında,

d) Sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler hakkında,

e) Grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,

f) Siyasi partilerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya hakkında,

g) Sona ermiş olsa bile, görevinden ötürü öç almak amacıyla bir kamu görevlisinin zararına olarak, İşlenmesi halinde, fail hakkında bir yıldan altı yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. 

(2) Mala zarar verme suçunun;

a) Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak,

b) Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle,

c) Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak, İşlenmesi halinde, verilecek ceza iki katına kadar artırılır. “ 

Mala Zarar Verme Suçunun Cezası

Mala zarar verme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 151 ve 152. maddelerinde düzenlenmiştir. Bu suçun cezası, mülkiyet hakkına karşı işlenen bir suç olması nedeniyle önem taşır ve mülkiyet hakkının korunmasında önemli bir role sahiptir. 

Mala Zarar Verme Suçunun Cezaları Karşılaştırması:

• TCK’nın 151. Maddesi Gereği Verilecek Olan Ceza: TCK’nın 151. Maddesi suçun basit halini düzenlemektedir. Fail tarafından TCK’nın 151. Maddesi kapsamında mala zarar suçu işlenir ise; fail dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
• TCK’nın 152. Maddesi Gereği Verilecek Olan Ceza: TCK’nın 152. Maddesi suçun nitelikli halini düzenlemektedir. Fail tarafından TCK’nın 152/1 Maddesi kapsamında mala zarar suçu işlenir ise; fail bir yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Fail tarafından TCK’nın 152/2 Maddesi kapsamında mala zarar verme suçu işlenir ise; fail hakkında verilecek olan ceza iki katına kadar artırılır.

Kişinin başkasına ait taşınır veya taşınmaz bir mala kasıtlı olarak zarar vermesi durumunda, mala zarar verme suçu işlemiş sayılır ve cezai yaptırımı vardır. Cezalar, zararın miktarına ve suçun oluş şekline göre değişiklik gösterebilir.

Mala zarar suçu cezaları, zararın büyüklüğüne, suçun işleniş biçimine ve etkilediği kişi sayısına göre de farklılık gösterebilecektir.

Mala Zarar Verme Suçunun Özellikleri

1. Mala Zarar Verme Suçunda Soruşturma Usulü 

Mala zarar suçu, TCK’nın 151. Maddesine düzenlenmiştir. Buna göre; TCK’nın 151. Maddesinin 1. Ve 2. Fıkrası kapsamına giren suçlar, diğer bir deyiş işe suçun basit hali şikâyete tabidir. Mağdurun, kolluk kuvvetlerine yapacağı başvuru veya yazacağı bir dilekçe ile Cumhuriyet Başsavcılıklarına müracaat etmesi gerekmektedir. Ancak bu şekilde fail hakkında soruşturmaya başlanabilecektir. Şikâyet süresi, suçun işlendiğinin ve failinin öğrenildiği tarihten başlamak üzere 6 aydır. Mağdur tarafından şikâyet hakkı 6 ay içerisinde kullanılmadığı takdirde mağdurun söz konusu eylem ile ilgili şikâyet hakkı ortadan kalkacaktır. 

TCK’nın 152. Maddesinin 1. Ve 2. Fıkrası kapsamına giren suçlar, diğer bir deyiş ile suçun nitelikli halleri yönünden ise; mağdurun şikâyeti aranmamaktadır. Yetkili makamlar tarafından re ’sen inceleme başlatılacaktır. Bu sebeple de herhangi bir şikâyet süresi söz konusu değildir. 

2. Mala Zarar Verme Suçunda Kovuşturma Usulü 

Cumhuriyet Savcısı tarafından fail hakkında soruşturmaya başlanması akabinde; failin söz konusu Mala zarar verme suçunu işlediğine dair yeterli delilin toplanması halinde Cumhuriyet savcısı fail hakkında iddianame düzenleyecektir. Bu iddianame ile failin, söz konusu mala zarar suçunu işlediğinden bahisle ceza mahkemesince fail hakkında kovuşturma aşamasına geçilmesi ve sonucunda failin cezalandırılması talep edilir.  Kovuşturma aşamasında ceza mahkemesince elde edilen deliller ışığında failin mala zarar verme suçunu işlediğinin sabit görülmesi halinde fail, ceza mahkemesince cezalandırılır. 

3. Mala Zarar Verme Suçunda Gözaltı Hükümleri

Mağdurun fail/ failler hakkında kolluk kuvvetlerine yapacağı şikâyet üzerine kolluk kuvvetlerince failin kimlik tespiti yapılarak ifadeye çağrılması gerekecektir. İfade işlemleri ardından kişinin “ mevcutlu “ olarak savcılığa sevk edilmesi koşulları sağlandığı takdirde fail kolluk kuvvetlerince gözaltına alınır. Gözaltı süreci failin savcılığa sevk edilmesi ile son bulacaktır.

4. Mala Zarar Verme Suçunda Tutuklama Tedbiri

Kolluk kuvvetlerince mağdurun şikâyeti üzerine ifade vermeye çağrılan fail hakkında savcılığın talimatı ile gözaltı kararı verilir. Gözaltına alınan fail ifade vermek üzere ilgili adliyeye sevk edilir. Bu aşamada Cumhuriyet savcısı tarafından failin ifadesine başvurulur. Bu aşamadan sonra cumhuriyet savcısı tarafından fail hakkında adli kontrol tedbiri ya da tutuklama tedbiri talebi gündeme gelecektir. Cumhuriyet savcısı tarafından talep edilen tedbir/ tedbirler, bağlı bulunan Sulh Ceza Hâkimlikleri tarafından karara bağlanır. Buna göre Cumhuriyet savcısının talebi üzerine Sulh Ceza Hâkimliği tarafından şartların oluşmasına bağlı olarak failin tutukluluğuna karar verilebilecektir.

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun m.100/4’te; “Sadece adlî para cezasını gerektiren suçlarda veya vücut dokunulmazlığına karşı kasten işlenenler hariç olmak üzere hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan suçlarda tutuklama kararı verilemez.” düzenlemesi mevcuttur. Bu halde mala zarar verme suçunun basit hali ( TCK 151/1-2 ) kapsamında kalan suçlar bakımından tutuklama tedbiri kararı verilemeyecektir.

Mala zarar verme suçunun nitelikli halleri bakımından ise; “ fail bir yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır “ Şeklinde belirtilmiştir. Bu sebeple mala zarar verme suçunun nitelikli hallerinde üst sınır 6 yıl olduğundan dolayı fail hakkında tutuklama tedbirine karar verilebilecektir. 

5. Mala Zarar Verme Suçunda Korunan Değer

Mala zarar suçunda korunan hukuki değer; mülkiyet hakkıdır. Türk Ceza Kanunu’nun 151 ve 152. maddeleri kapsamında ele alınan bu suç türü, kişi veya kurumların mallarına kasıtlı olarak verilen zararları kapsamaktadır. Bu haliyle kanun maddesinden de açıkça anlaşılacağı üzere; Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişi mülkiyet hakkını zedelemiş olmakta ve TCK’nın 151. Ve 152. Maddeleri kapsamında cezalandırılmaktadır. 

Mala Zarar Verme Suçunun Unsurları

Mala Zarar Verme Suçunun Maddi Unsurları

1. Mala Zarar Verme Suçunda Fail

Mala zarar suçunda fail, Başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yok eden, bozan, kullanılamaz hale getiren veya kirleten kişidir. Madde metninden de anlaşılacağı üzere; herkes bu suçun faili olabilir. 

2. Mala Zarar Verme Suçunda Mağdur

Mala zarar suçunda mağdur, kendisine ait taşınır veya taşınmaz malı kısmen veya tamamen yıkılan, tahrip edilen, yok edilen, bozulan, kullanılamaz hale getirilen veya kirletilen kişidir. Madde metninden de anlaşılacağı üzere; herkes bu suçun mağduru olabilir.

3. Mala Zarar Verme Suçunda Fiil

Mala zarar suçunda fiil, Başkasının taşınır veya taşınmaz malının kısmen veya tamamen yıkılması, tahrip edilmesi, yok edilmesi, bozulması, kullanılamaz hale getirilmesi veya kirletilmesidir. 

Mala Zarar Verme Suçunun Manevi Unsurları

Mala zarar verme suçu, kasıtlı olarak işlenebilen bir suçtur. Fakat önemle belirtmek gerekir ki; failin özellikle bir başkasının malına zarar verme kastı ile hareket etmesi gerekmez. Buradaki kast “ genel kast” tır. Zira fail genel kast ile hareket ederek bir başkasının malına zarar vermiş, diğer bir deyiş ile “ mala zarar verme kastı ile” hareket etmemiş olsa bile diğer şartları sağladığı takdirde fail mala zarar verme suçunu işlemiş olacaktır. 

Mala Zarar Verme Suçunun Özel Görünüş Halleri

1. Mala Zarar Verme Suçunda Suça Teşebbüs

Suça teşebbüs TCK’nın 35. Maddesinde düzenlenmiştir. 

Madde 35- “(1) Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur.

(2) Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine on üç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.”

TCK’nın 35. Maddesinde açıkça belirtildiği üzere; fail, mala zarar verme suçu için elverişli hareketlerle icraya başlamış ama elinde olmayan sebeplerle söz konusu suçu tamamlayamaz, yani başkasının malına zarar veremez ise; fail hakkında mala zarar verme suçu teşebbüs aşamasında kaldığından dolayı verilecek olan cezada indirim yapılır. 

2. Mala Zarar Verme Suçunda Suça İştirak

Suça iştirak TCK’nın 37. Maddesinde düzenlenmiştir. 

Madde 37- “(1) Suçun kanuni tanımında yer alan fiili birlikte gerçekleştiren kişilerden her biri, fail olarak sorumlu olur.

(2) Suçun işlenmesinde bir başkasını araç olarak kullanan kişi de fail olarak sorumlu tutulur. Kusur yeteneği olmayanları suçun işlenmesinde araç olarak kullanan kişinin cezası, üçte birden yarısına kadar artırılır.”

TCK’nın 37. Maddesinde açıkça belirtildiği üzere; fail ile birlikte mala zarar verme suçunun unsurlarını meydana getiren herkes, fail olarak suçtan sorumlu olur ve cezalandırılır.

3. Mala Zarar Verme Suçunda İçtima

Suçların içtiması TCK’nın 42, 43 ve 44. Maddelerinde düzenlenmiştir. 

Madde 42- “(1) Biri diğerinin unsurunu veya ağırlaştırıcı nedenini oluşturması dolayısıyla tek fiil sayılan suça bileşik suç denir. Bu tür suçlarda içtima hükümleri uygulanmaz.”

Madde 43- “(1) Bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak bu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır. Bir suçun temel şekli ile daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli şekilleri, aynı suç sayılır. Mağduru belli bir kişi olmayan suçlarda da bu fıkra hükmü uygulanır.”

(2) Aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek bir fiille işlenmesi durumunda da, birinci fıkra hükmü uygulanır.

(3) Kasten öldürme, kasten yaralama, işkence ve yağma suçlarında bu madde hükümleri uygulanmaz.”

Madde 44- “(1) İşlediği bir fiil ile birden fazla farklı suçun oluşmasına sebebiyet veren kişi, bunlardan en ağır cezayı gerektiren suçtan dolayı cezalandırılır.”

Mala zarar verme suçu özel durumlarında uygulanan hukuki yaptırımlar kişilerin benimsediği davranış tarzının kamu düzeni ve bireylerin malları üzerindeki etkisi dikkate alınarak şekillendirilmiştir. Kanun koyucu, bu tür suçların toplum üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmeyi hedeflemekte ve bu çerçevede farklı cezai yaptırımlar öngörmektedir. Böylece, bireylerin mülkiyet hakkı güvence altına alınmış olur.

Mala zarar verme suçunun özel görünüş halleri, olayların niteliğine ve gerçekleştirildiği koşullara göre ele alınmalı ve her bir farklı durum için kanuni düzenlemeler doğrultusunda hareket edilmelidir.

Mala Zarar Verme Suçunda Şahsi Cezasızlık Sebebi veya Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep

Mala zarar verme suçu, Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen bir suç türü olup, başkasına ait olan mala zarar vermek anlamına gelir. Ancak birtakım durumlar, bu suçun cezasında şahsi cezasızlık sebebi sayılabilir ya da cezada indirim yapılmasını gerektirebilir.

TCK’nın 167. Maddesinde Şahsi cezasızlık sebebi veya cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebepler düzenlenmiştir. Buna göre; 

Madde 167-

(1) Yağma ve nitelikli yağma hariç, bu bölümde yer alan suçların;

a) Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin,

b) Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın,

c) Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin Zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.

(2) Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi halinde; ilgili akraba hakkında şikâyet üzerine verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.”

TCK’nın 167. Maddesinde belirtilen durumların varlığı halinde kişi hakkında ceza verilmez ya da verilecek olan cezada indirim yapılır. Bu nedenle her somut olay kendi içerisinde değerlendirilmeli ve buna göre bir sonuca varılmalıdır. 

Mala Zarar Verme Suçunda Etkin Pişmanlık

Mala zarar verme suçunu işledikten sonra failin belirli koşullar altında göstermiş olduğu pişmanlığın hukuk sistemimiz tarafından kabul edilip, cezayı azalttığı bilinmektedir. Etkin Pişmanlık mala zarar verme suçu için uygulama alanı bulmaktadır. Peki, etkin pişmanlık nedir ve nasıl işler?

Etkin pişmanlık, TCK’nın 168. Maddesinde düzenlenmiştir. 

Madde 168

(1) Hırsızlık, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflâs, taksirli iflâs (…)suçları tamamlandıktan sonra ve fakat bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisine kadarı indirilir.

(2) Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmezden önce gösterilmesi halinde, verilecek cezanın yarısına kadarı indirilir.

(3) Yağma suçundan dolayı etkin pişmanlık gösteren kişiye verilecek cezanın, birinci fıkraya giren hallerde yarısına, ikinci fıkraya giren hallerde üçte birine kadarı indirilir.

(4) Kısmen geri verme veya tazmin halinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için, ayrıca mağdurun rızası aranır.

(5) Karşılıksız yararlanma suçunda, fail, azmettiren veya yardım edenin pişmanlık göstererek mağdurun, kamunun veya özel hukuk tüzel kişisinin uğradığı zararı, soruşturma tamamlanmadan önce tamamen tazmin etmesi halinde kamu davası açılmaz; zararın hüküm verilinceye kadar tamamen tazmin edilmesi halinde ise, verilecek ceza üçte birine kadar indirilir. Ancak kişi, bu fıkra hükmünden iki defadan fazla yararlanamaz.

Kanun metninden de açıkça anlaşılacağı üzere; mala zarar verme suçundan hakkında soruşturmaya başlanmış ama henüz kovuşturmaya geçilmemiş olması durumunda failin etkin pişmanlıktan yararlanması ve mağdurun uğradığı zararı tazmin etmesi halinde faile verilecek olan cezada yapılacak indirim ile mala zarar verme suçundan hakkında soruşturmaya başlanmış ve kovuşturmaya geçilmiş olması halinde failin etkin pişmanlıktan yararlanması ve mağdurun uğradığı zararı tazmin etmesi halinde faile verilecek olan cezada yapılacak indirim oranı farklılık göstermektedir. 

Etkin pişmanlık durumunda mahkeme, fail hakkında mala zarar verme suçu için öngörülen cezayı azaltabilir veya hükmün açıklanmasını geri bırakabilir. Bu yolla mağdurun manevi tatminin sağlanması ve topluma karşı işlenen zararın en aza indirilmesi amaçlanır. Kısacası, hukukumuzda öngörülen etkin pişmanlık hali, adaletin yanında barışçıl çözümleri de destekler niteliktedir.

Mala Zarar Verme Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Mala zarar verme suçu TCK’nın 151 ve 152. maddeleri kapsamında düzenlenmiş bir suçtur. TCK’daki düzenlemeye göre, ceza mahkemesi hükmün açıklanmasının geri bırakılması yönünde karar verebilir. Bu, bazı şartların oluşması halinde, suçun mahkemece sabit görülmesine rağmen, sanık hakkında verilen hükmün daha sonra açıklanmak üzere geri bırakılması anlamına gelir. İşte bu durumun özellikleri nelerdir, gelin birlikte inceleyelim:

Bu karar için gereken şartlar şu şekilde sıralanabilir:

• Sanığın, daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı mahkûm olmamış olması gerekmektedir. 
• Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması gerekmektedir. 
• Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi gerekmektedir. 

Mala zarar verme suçundan yargılanan failin suçu işlediği sabit görülür ise; ceza mahkemesince sanığa ceza verilecektir. Fakat belirli şartların oluşması halinde sanık hakkında verilen hükmün açıklanması geri bırakılabilmektedir. 

Sanık hakkında verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılması ile sanık 5 yıllık denetim süresine tabi tutulmaktadır. Sanığın 5 yıllık denetim süresi içerisinde kasıtlı herhangi bir suç işlememesi gerekmektedir.  

Mala zarar verme suçu ile ilgili hükmün açıklanmasının geri bırakılması, sanıklara bir nevi ikinci şans olarak değerlendirilebilir. Ancak, bu imkândan faydalanabilmek için belirli koşulların sağlanması ve mahkemenin bu yönde bir karar vermesi şarttır. Bu karar, hem mağdurun hem de toplumun çıkarlarını gözeterek titizlikle uygulanmalıdır.

Mala Zarar Verme Şikayetten Vazgeçme

Mala zarar verme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 151 ve 152. maddelerinde düzenlenmiş bir suç türü olup, kişinin başkasına ait olan mala zarar vermesi eylemini kapsar. TCK’nın 151. maddesi mala zarar verme suçunun basit halini, TCK’nın 152. Maddesi ise mala zarar verme suçunun nitelikli halini düzenlemektedir. 

Mala zarar verme suçunun basit hali şikâyete tabidir. Bu sebeple mağdurun şikâyeti olmadan soruşturmaya başlanılmayacaktır. Mağdurun, fiilin ve failin öğrenilmesinden itibaren en geç 6 ay içerisinde şikâyet hakkını kullanması gerekecektir. 

Mala zarar verme suçunun nitelikli hali ise şikâyete tabi değildir. Yetkili makamlarca suçun öğrenilmesi akabinde resen harekete geçilmektedir. 

Yukarıda açıklamış olduğumuz üzere; mala zarar verme suçunun basit hali şikayete tabi iken mala zarar verme suçunun nitelikli hali şikayete tabi değildir. Bu sebeple şikâyetten vazgeçme yalnızca mala zarar verme suçunun basit halinde meydana gelebilmektedir. 

Mağdur, TCK’nın 151. Maddesi kapsamında fail hakkında şikâyetçi olduğu takdirde fail hakkında soruşturma aşamasına geçilecektir. Mağdur soruşturma aşamasında iken; fail hakkındaki şikâyetinden vazgeçtiği takdirde fail hakkında başlatılan soruşturma dosyası kapanacaktır. Mağdurun kovuşturma aşamasında şikâyetinden vazgeçmesi halinde ise ceza mahkemesince davanın düşmesine karar verilecektir. 

TCK’nın 152. Maddesi kapsamında işlenen suçlar, mala zarar verme suçunun nitelikli hallerinin kapsamaktadır ve şikâyete tabi değildir. Bu sebeple gerek soruşturma gerekse de kovuşturma aşamasında mağdurun şikâyetinden vazgeçmesi, soruşturma ve kovuşturma dosyasına etki etmeyecektir.  

Mağdurun şikâyetten vazgeçmesi, mala zarar verme suçu bağlamında önemlidir; zira bu, failin hukuki durumunu doğrudan etkileyebilen bir gelişmedir. Mala zarar verme suçu için şikâyetten vazgeçme, uzlaşma kültürünün bir parçası olarak hukuk sistemimize dâhil edilmiş, böylelikle taraflar arasında mevcut anlaşmazlıkların daha az çekişmeli bir şekilde çözülmesine olanak tanımıştır.

Kamu Malına Zarar Vermenin Cezası

Kamu malına zarar verme suçu, özel mülkiyete gösterilen özenin kamu mülküne de gösterilmesi gerektiğinin bir yansımasıdır. Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddeleri çerçevesinde, bu suçun işlenmesi durumunda uygulanacak cezalar belirlenmiştir. Mala zarar verme suçu olarak kabul edilen bu eylem, kamu malına, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşyaya zarar vermek şeklinde gerçekleşir ve failin ceza sorumluluğunu doğurur.

Kamu malına zarar verme suçu, TCK’nın 152. Maddesinde düzenlenen mala zarar verme suçunun nitelikli halidir. 

TCK’nın 152. Maddesinde yer alan düzenlemeye göre; Mala zarar verme suçunun; Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya hakkında İşlenmesi halinde, fail hakkında bir yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Bunun yanı sıra Mala zarar verme suçunun, Yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak, Toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle, Radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanarak, işlenmesi halinde, verilecek ceza bir katına kadar artırılır.

Özetle, kamu malına zarar verme suçu ciddi bir ceza gerektiren ve toplumun ortak değerlerine zarar veren bir davranıştır. Kanun koyucu, kamu malının korunmasını sağlamak için caydırıcı cezalar öngörmüştür. Bu suçla mücadele ederken, mala zarar verme suçu kapsamında mahkemeler, somut olayın şartlarını göz önünde bulundurarak ceza tayin etmektedirler.

Trafik Cezası Mala Zarar Verme 

Mala zarar verme suçunun manevi unsuru “ KAST “ tır. Burada dikkat edilmesi gereken husus ise; failin başkasına ait olan mala zarar verme kastının bulunmasıdır. Bu nedenle mala zarar verme suçunun yalnızca kasten işlenebileceğini belirtmekte fayda vardır.

Trafik kazalarında başkasının aracına kasten zarar verme hususu bulunmadığı takdirde mala zarar verme suçundan söz edilemeyecektir. Zira trafik kazalarında kasttan değil, taksirden söz edilebilmektedir. Bu haliyle mala zarar verme suçu taksirli olarak işlenebilen bir suç olmadığından dolayı trafik kazalarında meydana gelen araç hasarının mala zarar verme suçu kapsamında değerlendirilebilmesi mümkün değildir. Fakat trafik kazası sonucu kişilerin aracından meydana gelen zararın kusur durumları da göz önünde bulundurularak tazmin edilebileceğini belirtmek gerekir. 

Araç Kundaklamanın Cezası 

Araç kundaklamak, diğer bir deyiş ile başkasına ait olan bir aracı yakmak TCK’nın 151. Maddesi gereği mala zarar verme suçunu oluşturur. Bu halde TCK’nın 151. Maddesinde belirtildiği üzere; fail dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

Fakat burada dikkat edilmesi gereken husus; bir başkasının malına yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak zarar verme, TCK’nın 152/2 maddesi gereğince ceza miktarını arttırıcı sebeplerdendir. Bu sebeple başkasına ait aracı yakarak, araca zarar veren fail hakkında verilecek olan ceza bir katına kadar artırılır. 

Ev Kundaklama Cezası

Ev kundaklamak, diğer bir deyiş ile başkasına ait olan bir evi yakmak TCK’nın 151. Maddesi gereği mala zarar verme suçunu oluşturur. Bu halde TCK’nın 151. Maddesinde belirtildiği üzere; fail dört aydan üç yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

Fakat burada da dikkat edilmesi gereken husus; bir başkasının malına yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanarak zarar verme, TCK’nın 152/2 maddesi gereğince ceza miktarını arttırıcı sebeplerdendir. Bu sebeple başkasına ait evi yakarak, eve zarar veren fail hakkında verilecek olan ceza bir katına kadar artırılır. 

Mala Zarar Verme Suçu Görevli ve Yetkili Mahkeme

Mala zarar verme suçu; bir kişinin başkasına ait bir mala zarar vermesi durumunda gündeme gelir ve bu suç işlendiğinde, dava süreci nasıl işleyeceği, hangi mahkemenin görevli ve yetkili olacağı önem kazanır. Türk Ceza Kanunu’nun 151 ve 152. maddelerinde tanımlanan bu suçun failinin yargılanmasına ilişkin usul bilgileri şöyle sıralanabilir:

• Görevli Mahkeme: Mala zarar verme suçu, asliye ceza mahkemelerinde görülür. Zira gerek TCK’nın 151. Maddesi gerekse de 152. Maddesi kapsamında işlenen suçların ceza miktarının üst sınırı 10 yıl olmadığından dolayı Ağır Ceza Mahkemelerinin görev alanına girmemektedir. Bu sebeple Mala zarar verme suçu yalnızca Asliye Ceza Mahkemelerinde görülür. 
• Yetkili Mahkeme: Suçun işlendiği yer mahkemesi yetkilidir. 
• Hukuki İnceleme: Suçun değerlendirilmesi sırasında, olayın bütün yönleri, zararın miktarı ve suçun niteliği detaylı bir şekilde incelenerek, yargılamayı yürüten mahkeme tarafından bir bütün halinde değerlendirilir.

Bu süreçte, “mala zarar verme suçu” ile ilgili davanın doğru mahkemede açılması ve işlemlerin kanunlara uygun yürütülmesi, adil bir yargılama için büyük önem taşır. Her bir mala zarar verme vakasının kendine özgü yönleri olabilir.

Mala Zarar Verme Suçuna İlişkin Yargıtay Kararları

Mala zarar verme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 151 ve 152. maddelerinde düzenlenmiş bir suçtur ve bu suça ilişkin birçok Yargıtay kararı bulunmaktadır. Yargıtay kararları, aşağıdaki unsurları vurgulayarak suçun unsurlarını ve cezasını şekillendiren örnekler sunmaktadır:

• Eylemin Kasten Yapılması: Mala zarar verme suçunda kasıt unsurunun bulunması gerektiği, taksirli gerçekleşen zararların bu kapsamda değerlendirilmeyeceği sıkça vurgulanan bir noktadır.
• Zararın Niteliği: Zararın boyutu ve mağdurun uğradığı maddi zararın miktarı, Yargıtay tarafından cezanın belirlenmesinde dikkate alınır.
• Suçun Niteliği: Failin tek bir eylemle birden fazla malı zarara uğratıp uğratmadığı gibi, suçun bireysel ya da topluca işlenip işlenmediği, kararlara yansıyan diğer önemli bir husustur.

“Sanık hakkında mala zarar verme suçundan kurulan hükmün incelenmesinde; Dosya içeriğine göre diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. Ancak; Sanığın suça konu kabloları keserek zarar verme eyleminin, hırsızlık suçunun konusu ile mala zarar verme suçunun konusunun ve korunan hukuki yararın aynı olması nedeniyle, ayrıca mala zarar verme suçunu oluşturmayacağı gözetilmeden, bu suçtan da hükümlülük kararı verilmesi, Bozmayı gerektirmiş…” (Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2014/31194 E. 2016/9581 K. 18/05/2016 Tarih)

“Sanığın polis aracının arka kısmında bulunan metal ve plastik korumalara ayrıca bagaj kapağına zarar verdiği, daha sonra götürüldüğü karakolda grup amiri odasına kendisini kilitleyerek içerideki eşyalara zarar verdiği olayda kamu malına zarar verme suçunun oluştuğuna yönelik kabulde bir isabetsizlik görülmemiştir.” (Yargıtay 15. Ceza Dairesi 2015/9608 E. 2016/1241 K. 08/02/2016 Tarih)

1- Sanık …’ın, Alanya İlçesi Konaklı yolu üzerinde olup, … oteli karşısında bulunan otobüs durağını yakarak mala zarar verme suçunu işlemesi şeklinde gerçekleşen olayda, sanığın eyleminin 5237 sayılı TCK’nın 152/1-a maddesinde tanımlanan kamu malına zarar verme suçunu oluşturduğu gözetilmeden, temel cezanın TCK’nın 151/1. maddesinin uygulanması suretiyle belirlenmesi,

2- Hüküm tarihinden önce 6545 sayılı Kanun’un 65. maddesiyle TCK’nın 152/2. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “iki” ibaresinin “bir” ibaresi şeklinde değiştirildiği de dikkate alınarak sanık hakkında mala zarar verme suçundan belirlenen temel ceza üzerinden bir kat artırım yapılması gerekirken yazılı şekilde iki kat artırım yapılması nedenleriyle kanun yararına bozma istemleri yerinde görüldüğünden, (ALANYA) 2. Asliye Ceza Mahkemesinden verilip kesinleşen, 29.11.2016 tarihli ve 2015/664 E., 2016/907 K. sayılı hükmün belirtilen nedenlerle 5271 sayılı CMK’nın 309. maddesinin 4. fıkrasının (c) bendi uyarınca aleyhe sonuç doğurmamak ve yeniden yargılama yapılmamak üzere BOZULMASINA…” ( Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2020/10225 E. 2020/9074 K. 21/09/2020 Tarih )

“Kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış eşya vasfında olmayan müştekiye ait kamyona benzin döküp yakarak zarar veren sanığın eyleminin 5237 sayılı TCK’nın 151/1, 152/2-a madde ve fıkralarında düzenlenen yakarak mala zarar verme suçunu oluşturduğu gözetilmeden, suç vasfında yanılgıya düşülerek aynı Yasa’nın 152/1-a ve 152/2-a maddeleri uyarınca uygulama yapılması Bozmayı gerektirmiş…” ( Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2020/33315 E. 2021/6351 K. 24.03.2021 Tarih )

Mala zarar verme suçunun mahiyeti, Yargıtay’ın kararlarında ele alınan en temel konular arasında yer alır. Bu kararlar, hem yasal dayanaklar hem de uygulamada karşılaşılan farklı senaryolar ışığında zengin bir içtihat kaynağı oluşturur. Her bir Yargıtay kararı, mala zarar verme suçuna özgü detayların ve hukuki sonuçların anlaşılmasında kritik bir rol oynar.

Sıkça Sorulan Sorular